Przez sakrament chrztu stajemy się członkami Kościoła – ludu Bożego i Mistycznego Ciała Chrystusa. Przez sakrament bierzmowania Zbawiciel wyznacza nam i równocześnie uzdalnia nas do nowych zadań związanych z budowaniem Kościoła. Podobnie i sakrament święceń kapłańskich, uzdalnia do bardzo ważnej dla życia i wzrostu Kościoła posługi, przez którą równocześnie oddawana jest chwała Bogu.
Kapłaństwo to władza i funkcja pośredniczenia miedzy Bogiem a ludźmi, związana z urzędem kapłana.
Zbawiciel wybrał dwunastu najbliższych swoich współpracowników – apostołów, którym, zlecił dzieło przekształcania świata w królestwo Boże, wyzwolone z mocy grzechu i szatana, a oddane Bogu i uświęcone. Dlatego też nakazał im głosić Ewangelię wszelkiemu stworzeniu, sprawować Eucharystię na Jego pamiątkę oraz odpuszczać grzechy. Również kapłani mają troszczyć się o królestwo Boże, czyli mają budować Kościół, Mistyczne Ciało Chrystusa, a przez to przyczyniać się do zbawienia świata i do uwielbienia Boga. Tak jak apostołowie, kapłani powołani są do głoszenia światu Ewangelii Jezusa Chrystusa, do szafowania sakramentami, głównie zaś – do sprawowania Eucharystii oraz udzielania rozgrzeszenia.
W Kościele istnieją trzy stopnie sakramentu świeceń: diakonat, prezbiterat (kapłaństwo) i biskupstwo. Każde ze święceń wyciska odrębny niezatarty charakter sakramentalny i tym samym w szczególny sposób upodabnia człowieka do Chrystusa Kapłana, Proroka i Pasterza. W tej potrójnej funkcji Chrystusa – kapłańskiej, prorockiej, pasterskiej, czyli królewskiej – ma udział każda wyświęcona osoba.
Przez charakter sakramentalny wyświęcony należy w szczególny sposób do Chrystusa i do Jego Kościoła. Istotą życia kapłańskiego powinno zatem być współdziałanie z Chrystusem ofiarującym się, nauczającym i kierującym świat ku Ojcu.
Prezbiterzy bowiem przez święcenia i misję, otrzymywaną od biskupów, zostają wyniesieni do służenia Chrystusowi Nauczycielowi, Kapłanowi i Królowi, uczestnicząc w Jego posłudze, dzięki której Kościół, tutaj na ziemi, nieustannie rośnie jako Lud Boży, ciało Chrystusa i Świątynia Ducha Świętego.
Kapłani poświęceni Bogu nowym sposobem w momencie przyjęcia sakramentu święceń, przez włożenie rąk, któremu towarzyszy uroczysta modlitwa konsekracyjna, stają się żywymi narzędziami Chrystusa Wiecznego Kapłana, aby mogli kontynuować przez wieki Jego przedziwne dzieło, które skutecznością z wysoka odnowiło cały rodzaj ludzki.
Kapłanem może być, zgodnie z wolą Chrystusa i tradycją Kościoła, tylko mężczyzna; w sakramencie święceń kapłańskich dokonuje się jego zjednoczenie z Chrystusem Kapłanem, tak że przyjęte kapłaństwo staje się szczególnym uczestnictwem oraz kontynuacją kapłaństwa Chrystusa, najwyższego i jedynego Kapłana, a osoba kapłana staje się znakiem, obrazem i narzędziem Chrystusa Kapłana, Głowy, Pasterza i Oblubieńca Kościoła; dlatego w Kościele rzymskokatolickim zobowiązany jest on do życia w celibacie, podjętego dla Królestwa (Mt 19,12; Łk 18,29).
Stanowisko Kościoła rzymskokatolickiego w sprawie możliwości przyjmowania sakramentu święceń kapłańskich przez kobiety jest jednoznacznie negatywne. Kodeks Prawa Kanonicznego jednoznacznie stwierdza, że święcenia ważnie mogą otrzymać ochrzczeni mężczyźni, natomiast kobiety niezdolne są do kapłaństwa z prawa Bożego; niemożność udzielania sakramentu święceń kapłańskich kobietom z powodu „całkowicie wolnej i suwerennej decyzji Jezusa Chrystusa, który na swych apostołów powołał samych mężczyzn”. Papież stwierdza, że związana ze świeceniami kapłańskimi misja nauczania, uświęcania i kierowania wspólnotą została przez Chrystusa powierzona apostołom i od początku zastrzeżona wyłącznie dla mężczyzn. Nawet Maryja „nie otrzymała misji właściwej apostołom ani kapłaństwa urzędowego”, co nie umniejsza jej godności, ale odpowiada zamysłowi Bożemu; stąd też Kościół nie ma władzy udzielania sakramentu święceń kapłańskich kobietom, a jego stanowisko ma charakter wiążący i ostateczny.
