Według Katechizmu Kościoła katolickiego „Sakramenty” są skutecznymi znakami łaski, ustanowionymi przez Chrystusa i powierzonymi Kościołowi. Przez te znaki jest nam udzielane życie Boże. Obrzędy widzialne, w których celebruje się sakramenty, oznaczają i urzeczywistniają łaski właściwe każdemu sakramentowi. Przynoszą one owoc w tych, którzy je przyjmują z odpowiednią dyspozycją.
Sakramenty święte przeznaczone są dla żywych i dla wierzących. W Kościele katolickim istnieje siedem sakramentów:
- chrzest (łac. baptismum)
- bierzmowanie (s. zstąpienia Ducha Świętego) (confirmatio)
- eucharystia (eucharistia)
- pokuta (spowiedź, s. pojednania) (paenitentia)
- namaszczenie chorych (unctio infirmorum)
- kapłaństwo (sacri ordines)
- małżeństwo (matrimonium)
Skuteczność sakramentów należy do dziedziny misterium. Jeżeli zostały udzielone zgodnie z rytuałem przez upoważnioną osobę, sakramenty są ważne „ex opere operato” (same w sobie, same przez się), czyli niezależnie od sprawiedliwości udzielającego (szafarza) i przyjmującego sakrament. Chrzest i bierzmowanie należą do sakramentów inicjacji chrześcijańskiej. Są przyjmowane tylko raz i wiążą się na ogół z narodzinami i wejściem w okres dojrzałości. Eucharystia – najważniejszy sakrament – jest znakiem pożywienia i wspólnoty; pokuta – misterium przebaczania grzechów, a namaszczenie chorych – misterium pomocy w chorobie. Kapłaństwo upoważnia chrześcijanina do wypełniania urzędu kapłańskiego, a małżeństwo upoważnia dwoje ludzi do założenia chrześcijańskiego związku małżeńskiego. Skutki sakramentów zależą jednak także od dyspozycji tego, kto je przyjmuje.
Podział sakramentów
Sakramenty, które można przyjąć raz w życiu, czyli niepowtarzalne (chrzest, bierzmowanie, małżeństwo, święcenia – potocznie kapłaństwo) i takie, które można przyjąć wiele razy, czyli powtarzalne (Eucharystia, pokuta, namaszczenie chorych).
Sakramenty, które można przyjąć tylko w stanie łaski uświęcającej – tzw. sakramenty żywych (bierzmowanie, Eucharystia, namaszczenie chorych, święcenia (potocznie kapłaństwo), małżeństwo) i takie, które przyjmuje się dla zgładzenia grzechów – tzw. sakramenty umarłych (chrzest, pokuta).
Sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego (chrzest, bierzmowanie, Eucharystia), sakramenty uzdrowienia (pokuta, namaszczenie chorych), sakramenty w służbie komunii i posłania wiernych (święcenia – potocznie kapłaństwo; małżeństwo).
